26 de decembro de 2012. Cando os homes cantaban.

           Hoxe vou facer un pouco de antropoloxía emocional. É unha cousa bastante longa e pesada. Pero ésta ma debía. Alá vamos.

            Eu debía ter oito, nove anos. A miña nai me dicía “vai buscalo teu pai, que xa case que está a cea”. Boeno, mo dicía en castelán, porque ós nenos non se lles falaba galego, non-fora-ser-qué. E alá ía eu polos camiños sen asfaltar do barrio, cheos de charcos e lama cando chovía (que era case que todolos días, segundo lembro).

A encomenda non estaba exenta de perigos e dificultades:

Estaba a fauna local, bastante numerosa e, a mín mo parecía, agresiva. No barrio había un número indetermiñado de cans, algúns de bó tamaño, dous bois, bastantes galiñas, parrulos, un porco incríblemente gordo, e un burro medio tolo (que era o que mais medo me daba). Tamén andaban por alí unha chea de gatos, pero sempre me levei ben con eles.

Estaban as vellas do barrio, señoras que tiñan mil anos, moitas con panos negros na cabeza, que cada vez que vían un neno o paraban e lle facían preguntas incomprensibles, e non o deixaban ir ata que lles daba a gaña.

Estaban os nenos maiores, que sempre se metían con ún.

Pero boeno, se podía ben con todo.

E correndo, porque eu sempre ía correndo, dirixíame o mais directamente que podía (esquivando bechos, vellas e nenos maiores) o “Rascacielos”, donde eu ben sabía que ía topalo meu pai.

O “Rascacielos” era unha taberna típica de Teis nos anos 70. Esto é, era un local mais ben cutre, permanentemente cheo de fume, co chan de baldosas sempre cuberto de cascaras de manises, cabichas e serrín, iluminado por un fluorescente, mostrador de mármol, cinco ou seis mesas, cinceiros de cinzano, un retrete único (servizo para mulleres? para qué?) que consistía nun buraco e unhas cantas follas do Faro do Luns penduradas da parede cunha punta e estaba separado do resto do bar por unha cortiña de contas, e toneis de varios tamaños. A  decoración consistía en posters do Celta, calendarios con fotos de ciclistas (Eddy Mercx, aí é nada) ou de mozas case que nuas que me chamaban moito menos a atención, trofeos de campeonatos de escoba e tute. Ó sitio estaba por baixo do nivel da rúa, polo cal se accedía baixando catro ou cinco chanzos; polo mesmo motivo, era habitual que se inundara cando chovía (é dicir, case que sempre). Vaia, era un sitio maravilloso.

En realidade era moi semellante a outras tabernas da zona: o “San Cristóbal”, “O Toxo Verde”, o “Donato”, o “Manolo” (que tiña un loro), o “San Martín”, un que chamaban “Dos carenta ladróns”…  pero era a única que en propiedade estaba no barrio (entendendo como tal as ruelas enmarcadas por Sanjurjo Badía, Purificación Saavedra e a Baixada a Vulcano). O meu pai gostaballe parar alí de volta de chollo antes de ir a casa. Non era de moito beber, como a maioría da xente que paraba alí. Pero ós bares non se ía exclusivamente a beber.

Aquel era un mundo case que exclusivamente masculino; a única excepción era a dona da casa,  unha muller de cara roxa e afable, moi curta de estatura, que sempre andaba cun pano na man frotando na encimeira da barra, que coñecía a todo o mundo polo seu nome, que semellaba que vivía alí, que formaba parte do local igual cas baldosas do chan, as mesas ou os fluorescenes do teito.

O que había no sitio eran homes. A mín todos me parecían enormes e vellos. Eran homes que rían amosando as bocas mois estragadas e moi abertas, que falaban moi alto, que se cagaban deseguido nesto ou noutro, que nunca sabías se estaban a punto de darche unha aperta ou unha ostia.  Vestían chaquetas de lá, monos de traballo, batas de traballo cor azul mariño,  traxes dun pano groso tais que armaduras.  Falaban galego acastrapado, non moi diferente deste que estou a escribir agora.  Moitos levaban boinas.            A mín me fascinaban e me asustaban, quería fuxir deles e ser coma eles. Eran aterradores. Eran homes feitos e dereitos, como se dicía daquela. Eran o que había que ser, co tempo.

Eu de neno quería ser vello.

Os homes aqueles bebían viño, comían manises, fumaban (Celtas, Ducados, Record, Aguila, Goya), tusían, cuspían no chan cheo de cascas, aserrín e cabichas, discutían, facíanse bromas entre eles (nunca á dona do bar), lían o Faro, xogaban ó tute, ó subastado, á escoba, xogaban o dominó, botaban olladas o enorme televisor Philips, sempre aceso e sen voz.

Polo habitual,  eu ía canda meu pai, tiraballe da manga e él ollabame,  deixaba unhas monedas na encimeira, despedíase da xente e saíamos xuntos da taberna (encantábame ir co meu pai polo barrio camino a casa, falando de todo e de nada).

Pero outros días, normalmente os vernes, o meu pai non tiña presa; i eu tampouco. Así que me ollaba, me aloumiñaba a cabeza, e me encargaba unha mirinda de lairanxa, sen vaso e cunha palliña. Eu era o neno mais feliz do mundo, sorbendo aquel xarabe doce e tibio, protexido á sombra do meu pai, e ollando aquela xente, homes feitos e dereitos, que normalmente eran moi amables conmigo.

Aqueles homes, case que na sua totalidade, tiñan fillos, traballos de merda moi mal pagados,  enfermedades de pobre;  vivían de aluguer en casas pequenas e frías; eran iñorantes, as veces brutais; machistas ata extremos que hoxendía non parecería posible. Tamén eran cariñosos, ó seu xeito. Eran leais cos amigos e coa familia. Envelleceran prematuramente, a maioría.  Se algunha vez tiveran algún sono,  esquecéranno e enterráranno no mais fondo. Xogaban a lotería, facían quinielas  (a creenza de que un golpe de sorte ía trocalas suas vidas). Os seus héroes eran xente como Amancio, Gárate,  James Cagney, Fred Astaire, Clark Gable, Frank Sinatra, Luis Ocaña, Eddy Mercx, Antonio Molina, José Guardiola.  Podían recitar a alineación do Celta do domingo anterior, incluindo os suplentes. Case que ningún tiña coche, calefacción ou televisor. Todos tiñan conta na Caja de Ahorros, e todos lle abriran unha ós seus fillos nada mais nacer. As veces eran extremadamente valentes, case que temerarios. Tiñan opinións e puntos de vista consensuados e estreitos. Desprezaban todo aquello que non coñecían (que era moito).

Pero eu non sabía esto, nen tiña porque sabelo. Eu era un neno, un intruso no futuro.

Así que eu sorbía pola palliña e ollaba alucinado, fascinado, asustado, encantado, o que facían os homes. Como botaban as cartas no tapete, acompañándoas dun golpe coa man aberta, ou as resoantes fichas do dominó. As gargalladas. O xeito de se levar a cunca á boca, cos dedos marelos de nicotina. Os acenos exaxerados. Os chistes (lixeiramente censurados en atención a mín). As discusións, que non chegaban a maiores.  O xeito de botalo fume polo naris, de apágalo pitillo coa punteira do zapato…           As cousas que facían os homes cando non estaban traballando, nen aturando á familia, nen doentes.

Os vernes eran o día grande da clase traballadora, inda que a maioría da xente traballaba ós sabados, polo menos pola mañán. Na maior parte dos chollos pagábase por seman,  normalmente os vernes. E en metálico. Así cos homes, que inda non pasaran por casa, tiñan a paga na carteira, no peto de atrás do pantalón. E, boeno… Non había presa.

Pero inda había algo mais. Non sempre pasaba, e eu nunca souben porque ás veces sucedía e as veces non. Era algo sorprendente, máxico, estraño, inexplicable, abraiante,  algo que non encaixaba con nada, que non tiña sentido nengún, e que tiña todo o sentido do mundo.

Os homes cantaban.

A cousa ía mais ou menos así. Alguén ficaba calado, puña a man no peito, collía ar, e ollaba por riba das cabezas dos presentes.  As conversas ían desaparecendo, os golpes no tapete íanse espazando, as fichas de dominó repousaban na mesa. O home coa man no peito entoaba unha canción, e pouco a pouco íanse sumando voces. As cuncas bailaban nas mans. Voces graves, de estómago, de enfisema, descoidadas, voces de dous paquetes diarios, de traballo baixo a choiva, de menceres xeados, voces xamais cultivadas nen ensinadas nen domesticadas. Voces que, xuntas, soaban como Dios.

O único requisito para sumarse á canción era sabela, e estar alí, e estar de humor.

E os homes cantaban. Habaneras, boleros, canción galega, cancións de emigrante, cancións de traballo, cancións de desamor, romanzas, cancións de taberna. Cancións adicadas a sitios (Marín, Moaña, Sanxenxo, Muros). Cancións con doble e con triple sentido. Cancións pra chiscar o ollo, e cancións pra humedecer os ollos, cancións pra seguer bebendo e cancións pra seguer vivindo. A do jato, a do rodaballo, unha noite na eira do trigo, eu de Marín ausenteime, dos jardenias para ti, reloj no marques las horas, noche de ronda, santa bárbara bendita, ai pepiño adios… E se cantaba a unha voz, a duas, xurdían solistas, se discutía sobre a letra e sobre a melodía, se paraba, se convidaba e se retomaba a canción, a cunca ou a copa na man, seguindo o compás co pé, apoiándose na barra, pasando o brazo polos ombreiros do que estaba a carón dun…

As voces e a luz dos fluorescentes saían  pola porta e pola fiestra do Rascacielos, e lle daban calor ó barrio triste, escuro, duro, frío, e alguns veciños asomábanse as ventas das suas casas, e alguén preguntaba “qué pasa”, e unha muller, sorrindo, dicía “nada, cos homes están cantando”.

E, boeno, chegado un intre o meu pai dicía que había que ir tirando prá casa, que a miña nai xa estaría de lúa, e pagaba, despedíase dos coñecidos e marchabamos dalí. Nunca vín como remataba a cousa. Supoño que íase indo xente, ata que xa non quedaban voces, ou se agotaba o repertorio, ou os parroquiáns aburríanse, ou a dona do bar mandaba parar para poder pechar o bar, ou o alcohol acumulado xa non permitía entoar en condicións…

Eu volvía prá casa co meu pai, e xa non lle tiña medo ós bechos nen ás veciñas. E pensaba que o meu pai íame aprender aquelas cancións, i eu as cantaría cos homes, no bar. Pensaba que os homes e os bares e os barrios eran eternos, como son as cancións. Pensaba que eu mesmo sería algunha vez un home feito e dereito.

Pero…

           

             

5 de decembro de 2012. Unha presentación (tardía)

Esta é a décimo sétima entrada neste blog. E penso que é un bó intre para me presentar formalmente, e poñer ó día esto, e tal. Non por nada. É que apetece.

            Antes que nada, por qué emprego o galego case qué exclusivamente? Porque non domino o thailandés, que é o meu idioma preferido e que ademais ten mais saida comercial. Todolos nenos de Galiza deberían ter o dereito a escoller o tailandés como lingua vehicular (palabra mais noxenta) nos seus estudos. De todolos xeitos, se es un pouco observador terás notado que tampouco é que teña moito dominio do galego. Normalmente, me expreso (é un decir) en castrapo, unha pseudo-lingua a reivindicar.

            O meu “perfil”.- Un tipo que as veces leva sombreiro e que se deixa perilla para meter pinta de intelectual non é de fiar, como todo o mundo sabe. Non son nen moi listo nen moi simpático, non teño grandes experiencias que relatar ó mundo nen un  talento especial para nada, carezo de atractivo e de valor, os cans me traban, sempre que chove me colle sen paraguas, ando dun xeito raro, se me esquecen as cousas, non teño amigos porque non teño facebook. Polo demais, ben, grazas. Non poño fotos nas que salga eu por  duas razóns: para manter un certo, e infantil, misterio en torno a miña persoa, e para non vos amargalo día. Se pensas que escribo mal, tiñas que me escoitar falar.

            Aficións.- Durmir, sobre todo. Tamén me tira moito o Mencía (nótese a respetuosa maiúscula inicial). Camiñar. Durmir. Aloumiñar (qué palabra tan bonita!) gatos. Fantasear. Durmir. Tocar a guitarra (baixiño pra non molestar).

            Música.- Hip hop antiguo (Gang Starr, De la Soul, 2 Pac… ), soul, Frank Sinatra, e cousas raras. Case que todo o Jazz que aprecio fíxose antes de 1960. Prácticamente non vou a concertos, básicamente porque non me chaman moito a maioría dos grupos, e porque hai xente que se pasa todo o tempo a falar e non deixa ouvir nada, e porque non se pode fumar, e porque sempre me pisan.

            Literatura.- Norteamericana mais ou menos contemporánea. Cousas que collo na biblioteca ó chou. Últimamente, poesía galega, non me preguntes por qué. Me encanta recomendarlle libros a xente que non me fai caso (e fai ben). Por certo, leíchedes a Richard Price?

            Por qué comencei o blog? Pois non me lembro, a verdade. Supoño que foi un calentón, e que pensei que ía ser divertido. En realidade, sigo pensando que é bastante divertido. As veces.

            Cando iniciei esto, algúns coñecidos daban por descontado que o contido do blog ía ser maiormente “social”, ou “político”, de tendencia libertaria. Decepcionar á xente é unha das cousas que mellor se me da, despois de todo o levo facendo dende hai anos.

            Algunhas reaccións: volvínme nacionalista, volvínme cultureta, volvínme xilipollas. Chocheo. Cada día son mais tonto. Consellos: “fai algo útil”. Boeno.

            Ten moitos seguidores o blog? Non. En realide, se estás lendo esto, formas parte dun clube bastante, e cada vez mais, exclusivo. Tamen é verdade que non me curro nada o de promocionalo, e tal. Pero é que me da corte.

            Gañei amigos con esta experiencia? Non. Nen ún.  Pero boeno, tampouco fixen enemigos, penso. Así que vaia unha cousa pola outra.

            E xa está. As fotos son, como case que sempre, miñas, e a mín góstanme.

            Está chovendo na Galiza (e mais que tiña que chover). Eiquí vos deixo con Victor Aneiros, pra mín o mellor bluesman (con permiso do Sr. Nervio) que temos na terra. O ceo está chorando. Vaia que sí.

            E non vai chorar, coa que está caindo...

20 de novembro. A resistencia. Música pra un anaco. Despois dos bombardeos.

Unha folga xeral mais vello.

Cada vez me custa mais implicarme nestas cousas. Por suposto, fixen folga (a miña diñidade inda vale mais ca un día de paga); por suposto, manifestime pola mañá en Vigo, na compaña de moitas persoas decentes (fun a manifestación de CGT-CUT-CNT-STEG); e pola tarde, en Cangas, nunha impresionante demostración que apenas tivo reflexo na prensa. Pero hai xa tempo que non participo da dinámica cas folgas crean. Vello de mais, canso de mais, descrido de mais, tonto de mais… Por suposto, esas dinámicas existen, e normalmente son o aspecto mais interesante dos procesos de folga. Que fructifiquen ou non, xa se verá. Quizais algo está medrando aí fora…

No persoal, e dende que xa non estou “activo” sindicalmente (nen socialmente, nen case que nada), os días de folga son coma días de festa: vexo a moita xente que había tempo que non sabía deles, e non madrugar un mércores pois tamén se agradece. E as rúas da cidade nunca son tan bonitas coma os días de folga. Cóntao moi ben o poeta Lariño  nesta crónica que lle robo sen pudor algún e que aparece na sua páxina envolventesaspalabras.info :

 

PASEO NO SERÁN DA FOLGA

no serán da folga pasea
unha rapaza coas suas meniñas
polas ruas cos baixos pechados
no centro desta obreira cidade
e contar os pouquiños lokais abertos
vaise convertir nun pequeno xogo
unha cafeteria unha farmacia un bar
o macro-centro-comercial un estanco
e pola rua peatonal no chan esparcido
polos contra-manifestantes da tarde
o interior de varios contenedores de lixo
as pintadas nos bankos e algo queimado
caixas de cartón e brancos confetis
serven de xogo ás cativas que seguen
cunha fita de plastico polo camiño
e con ela tamen xogan na arbore
dun parque logo dos columpios
outra farmacia aberta unha bocateria
a biblioteca cos servicios minimos
e que gosto camiñar por esta vella praza
as cafeterias pechadas e sen mesas fora
livre o camiñar a praza e as ruas abertas
(lariño para ana lía e nair
imaxe da lua do soportal
mentres agardo por unha
imaxe da praza baleira)

Poesía do cotían. Poesía proletaria. Poesía de resistencia.

E qué toca agora?

Pois eso, resistir, supoño.

Mónica de Nut (coarentaetantos –a ollo- kilos de puro talento interpretativo) disque habíamonos de felicitar pola nosa resistencia, e  faino de xeito ben contundente. Como é evidente o boa que é Mónica, e a pouca obxetividade que teño con respecto a ela e as cousas que fai, pois non vos digo mais nada. Aí vai, Mónica de Nut e Virxilio da Silva, en directo na capital, “Habíamonos de felicitar pola nosa resistencia” (un dós seus mellores temas, ó meu entender).

Ó remate de “Habíamonos …”, Mónica e Virxilio enlazan con “Music for a while”, composta polo compositor barroco inglés Purcell en 1692, e plenamente actual (encántame ese drop… drop… drop, é…máxico? bolboretil?). Moi pouca xente é capaz dunha transición semellante, ó nivel de intensidade, calidade e, mmmh, honestidade que desplega o dúo. Penso. Bah, xa me calo.

É un pracer (pra min, espero que para vos tamén)  incluir na mesma páxina un anaco do traballo de dous, cada ún ó seu xeito, resistentes da categoría de Lariño  e Mónica.

As fotos que aparecen enriba son as primeiras que asoman neste blog que non son miñas. Non sei de onde as tirei, e se alguen ten problemas (rollos legais e tal) con que aparezan aí, pois que mo diga. As imaxes corresponden a unha biblioteca de Londres en pleno uso durante a II Guerra Mundial, e a un oficio religioso na Catedral de Munster, Alemaña, pouco despois de ter rematado a mesma guerra. Duas imaxes que, dende cas vín por primeira vez, me semellan unha mostra impresionante de resistencia e diñidade humana, de persistencia en intentar seguir facendo o que cada un cré que debe facer.

E boeno. Ata eiquí chegamos, por hoxe. Grazas por todo, boas noites, coidadevos.

           

9 de novembro de 2012. De folgas, de berros.

            A ún, cando lle pisan, berra. É unha reacción natural, humana. Pode que sirva para algo, e pode que non. Pode ser que te deixen de pisar, e che pidan disculpas. Pode ser que che inviten a un café, e ser o inicio dunha fermosa amizade. Pode ser que non te deixen de pisar, e lle teñas que dar unhas ostias ó tipo, se podes. Poden pasar moitas cousas, cando che pisan, pero o primeiro é berrar.

            O que non é normal é darlle as grazas a quen che pisa, deitarse no chan para que che pisen mais a gosto.

            Digo eu.

            Esto que segue non o digo eu:

            “Ademais de xusta, equitativa e saludable, a folga é tamén unha cousa moi bonita. Os homes non son específicamente humanos porque traballen, que é cousa que tamén e máis afanosamente fan diversos animais e toda-las máquinas: os homes son homes porque poden deixar de traballar, que é cousa que nunca fan as formigas, os castores nen as turbinas. A beleza da liberdade que decide parar supera a de calquer funcionamento ben engrasado. Só quen é quen de parar é quen  de traballar humanamente!... O folguista… instálase na fronteira entre a orde e a desorde, onde a maldizón do traballo pode se converter na ledicia de crear.”

            Inda que non volo creades, as liñas que anteceden escribiunas Fernando Savater (sí, ese Fernando Savater) no ano 1980. Aparecen nun libro titulado  “Impertinencias y desafíos” (Legasa Literaria,  1981), que recolle artigos publicados en “Ajoblanco”, “Bicicleta”, “Viejo Topo” e outras revistas da época. Trocan os tempos, trocan as persoas, e non sempre para mellor.

            A fotografía que vai enriba tireina ó final da manifestación CGT-CUT-CNT-STEG da folga pasada (29 de marzo).

            A vida como unha permanente e festiva folga xeral…

E o que segue, sen ter nengunha relación co anterior, recole unha actuación no Contrabajo, en Vigo, dun dos mellores grupos galegos (boeno, galego/portugueses) que se poden ver actualmente: o cuarteto que lidera a percusionista Lucía Martínez. Isto é do ano 2011, "Eu de Marín ausenteime", canción tradicional que sen dúbida coñecedes é da co grupo fai unha lectura excepcional. Se tocan perto de onde vivides, é tontería non ir.

           

5 de novembro de 2012. Agustín García Calvo

A semán pasada faleceu Agustín García Calvo. Viña no “El País”, nas páxinas de cultura, entre unha nova que proclamaba cuns chefs (ou chefes) españois ían revolucionar a alta cociña a base de tapas, e outra que falaba de non sei qué duns modistos. Vale.

No ano 95 ou 96, por aí, os do Ateneo Libertario de Vigo, aproveitando que García Calvo andaba por Pontevedra nunhas xornadas de filosofía ou algo así, lle propuxemos dar unha charla en Vigo, ó que o home accedeu moi xentilmente, coa únia contraprestación de que o invitásemos a cear. Organizamos a cousa no Instituto Santa Irene, nas Travesas, e foi o acto mais multitudinario que fixemos nunca (ata saimos no Faro, mira tí).

A charla-conferencia-debate versou sobre o diñeiro, e eu non me enterei de nada, sobre todo porque estaba pendente do posto de libros que intentabamos vender (somente vendimos os de García Calvo), e porque, xunto con outro compañeiro, facía as veces de equipo de orde (bastante pouco intimidante, supoño), en previsión de que certos individuos intentaran reventarnos o acto. Tíñamos razóns para crer iso, no vos pensedes que era simple paranoia.

Despois, durante a cea no Mesón Seara, na rúa do mesmo nome, tiven ocasión de falar co zamorano. Tiven a ocasión, pero desaproveiteina miserablemente: trala tensión organizativa, xa sabedes, adiqueime con gran entusiasmo ó viño da casa, de xeito que me foi imposible seguer, e moito menos manter, unha conversa normal.

Polo que eu me lembro, que entre unhas cousas e outras non é moito, García Calvo era brillante, divertido, calquer cousa menos modesto, vital, expansivo, extranamento xuvenil (debía andar polos 70 anos daquela), e comía e bebía que daba gozo miralo. Lucía unhas patillas estilo Curro Jiménez, un pano imposible ó pescozo, e pantalóns de campá.

Xa sei que non é unha gran contribución biográfica, pero é o que hai.

De todolos xeitos, eu daquela era inda mais imbécil do que son hoxe (resulta pouco doado de crer) e nen de lonxe estaba en condicións de seguer o fío dos razoamentos de García Calvo. Eu cría na “acción” por riba de todo, e facía unha distinción nidia entre o dircurso e a actividade; pensaba que a revolución era unha cousa que ía “vir”; que o capital e o poder eran cousas que andaban por aí fora e que había que combater; e que coas palabras non se construía, se intentaba aniquilar o adversario. Imbécil.

A partir dese acto (exitoso no organizativo, supoño, pobre no persoal-para mín), empecei a me achegar, timidamente,  á obra de García Calvo, e a comprender, creo, algúns dos seus plantexamentos. Hoxe, relendo algunha das suas obras, sorprendinme ó comprobar o profundamente que algunhas das suas ideas están arraigadas no meu sistema de pensamento (por chamarlle algo). Permítome recomendarvos (inda sabendo onde van parar as miñas recomendación polo habitual) o libro cuia portada tomeime a molestia de fotografiar para por aí enriba, que recolle duas conferencidas dos anos 91 e 92. Se alguen quer, llo presto.

Unha anedota que lembro agora, que lín non sei onde hai moitos anos: o home volta do exilio en Francia, e un periodista lle pregunta “E vostede anarquista?”, e García Calvo sorrí e retrúcalle: “Xa me gostaria, xa…”.

O zamorano García Calvo, dramaturgo, filósofo, poeta, lingüista, conferenciante, provocador, aspirante a anarquista, non era “dos nosos” porque non era de ninguén, nen de él mesmo. Viviu unha longa vida, foi amado e respetado por persoas que a sua vez merecen amor e respeto, deixa unha obra sólida e rica tras dil. Non é pouca cousa. Que a terra le sexa leve.

Segue o poema “Libre te quiero”, un dos poemas mais fermosos escritos en lingua castelá dos que eu teña noticia:
Libre te quiero, / como arroyo que brinca/ de peña en peña./ Pero no mía.
Grande te quiero,/ como monte preñado/ de primavera./ Pero no mía.
Buena te quiero,/ como pan que no sabe/ su masa buena./ Pero no mía.
Alta te quiero,/ como chopo que en el cielo/ se despereza./ Pero no mía.
Blanca te quiero,/ como flor de azahares/ sobre la tierra./ Pero no mía.
Pero no mía/ ni de Dios ni de nadie/ ni tuya siquiera.

 

26 de outubro. Análise postelectoral psicotico. De gaivotas e homes.

Probablemente vos teredes enterado co domingo pasado houbo eleccións ó Parlamento Galego. E mais seguro que coñecedes os resultados. Boeno.

            O caso que ía eu o outro día no Vitrasa (o cal non é raro: collo catro buses ó día, cinco días á semán, cunha media de trinta e cinco minutos por viaxe), escoitando o penúltimo traballo de Gurú (que estea na groria), cando de súpeto asaltoume unha serie de pensamentos inquetantes. Porque, nefeuto, a mín os pensamentos asáltanme, e, a miudo,  inquétanme.

            Saberedes, e se non volo conto eu, que de cada 100 galegos inscritos no censo eletoral, o outro día foron a votar uns 65, aproximadamente. Deses 65, uns 30 ou 31 votaron polo PP. Ou sexa, un pouco menos do 33 por cento. Pero imos coller un terzo, porque da mais xogo (narrativamente falando). Vaia, que  unha barbaridade enorme de xente votou polo Sr. Feijoo. Vale, hai bastante mais xente que non votou polo Sr. Feijoo, pero unha cousa non quita a outra. E nesas cousas ía matinando eu (“canta xente que votou polo Sr. Feijoo”), a bordo do Vitrasa, en dirección centro á altura da empacadora de Guixar.

            Porque, a ver, hai uns cantos milleiros de persoas (cargos públicos, xente que traballa para o partido, xente que ten empresas con contratos coa Administración, tipos con grandes fortunas, familiares, amigos íntimos, amantes e protexidos  dos anteriores) que, evidentemente, van votar polo PP de todas, todas, pola conta que lles ten. E ó mellor hai xente que fixo algún tipo de promesa a algún santo local (do tipo “San Cosme, se me curas o sarpullido son quen de facer cousas francamente asquerosas no teu nome, incluso votar o Sr. Feijoo”, por exemplo). E algún haberá que tivo algún sono premonitorio, ou escoitou voces na sua cabeza co impulsaron a votar ó Sr. Feijoo (“Se non votas o Sr. Feijoo a tua casa arderá atá os cimentos, se te morrerán as bestas,  o Celta baixará a segunda para sempre”; ouvir esto estando a soas ten que impresionar).

            Pero descontando os casos anteriores, e algún outro que agora mesmo non se me ocorre, hai que supór que a maior parte da xente que votou a candidatura en cuestión fixóo porque quixo.

            É neste intre foi cando realmente comencei a me preocupar. O bus ía xa polo Nudo. No Mp3 puxen o disco ese tan bó de Erykah Badu en directo, que sempre me anima bastante, para ver de me distraer, pero nada. Cal torrente impetuoso, a inquietude asologau  a miña ialma (toma!). Por qué un galego normalmente constituído ía querer votar polo PP? Inda mais, qué siñifica votar polo PP?

            Tal como eu o vía entón (e sigo vendo hoxe, que despois de todo só pasaron dous días), votar PP é antepór unha certa idea, moi discutible, de orde, á xustiza ou á igualdade. É situarse do lado do forte fronte ó débil: do patrón fronte ó obreiro, do caseiro fronte ó inquilino, do banco fronte ó xubilado, do policía fronte ó estudante. É pisotear ós que están por debaixo, mentres se é servil cos que están por riba. 

            O mesmo feito de votar xa é, en se mesmo, raro. Introducir un papeliño nunha furna onde están escritos os nomes das persoas que queres que te gobernen é antinatural, rídiculo, triste (porque, entendámonos, escollemos gobernantes, non representantes, o cal é unha diferenza notable). Pero votar o PP é un paso mais aló: é unha irresponsabilidade social.

            É abraiante: milleiros de galegos, alegremente, a golpe de papeleta,  dispostos a pór en perigo a sanidade e a educación  pública,  amosando un profundo desprezo pola propia cultura e lingua, manifestando a sua disponibilidade para secundar políticas surrealistas, apoiando incluso o arrasamento da propia terra se económicamente é rentable. E a cambio de qué? Pois de prolongar catro anos mais o fracaso político, a ruina económica, o deserto cultural, a mediocridade e insulsez extremas, o sometimento a  intereses alleos e extraños, a quebra moral que supón o goberno do Sr. Feijoo. Tal como eu o vexo.

            E da un pouco de medo, a verdade. Erykah Badu seguía aí, nos cascos, pero eu case que non lle prestaba atención. Porque, seguindo o fío do pensamento (que a estas alturas xa non era pensamento nen era nada), tiven unha visión, unha revelación: un terzo dos galego-censados, un exército de mais de seiscentas mil persoas, cada catro anos vanse converter en zombie-votantes, van sair das suas casas coa papeleta das gaivotas na man, van chegar o colexio electoral (non se perden, non) e van a acertar coa ranuriña da furna, onde depositarán o seu voto a favor do Sr. Feijoo ou doutro tipo semellante, e lexitimarán unha e outra vez o goberno da barbarie e o despropósito. É unha maldición, ou algo así.

            O bus chegou as Travesas, baixeime, prendín un pito, respirei un pouco, recupereime. Pensei, “qué boa que é a Badu ésta”. Pensei “teño que me lembrar de cargar a tarxeta do bus”. Pensei, “mira que es cenizo.” Pensei "pensa positivamente de cando en vez, ho". Si, por qué non...

            Tampouco é pra tanto. Porque xa sabíamos o que había, e porque o problema non é quen gañe ou perda unhas eleccións (ímolas perder todas), se non que imos facer  ó respecto. E nestas estamos.

            Confuso e longo, sen moralexa. Tedes razón.

             Vos deixo aí a continuación outra cousa de 2us, que pertence o seu primeiro disco, que, insisto, vos recomendo encarecidamente. Veñen de sacar outro, que todavía non tiven ocasión de escoltar, pero que seguro que tamén é bó. Non vos poño enlace porque non o teño. Aí vai, Jazzmine:

  

            Duas notas aclaratorias. Primeiro, se eu fago un escrito sobre o PP ou sobre as eleccións ou sobre a extinción do gato gris e a continuación poño unha foto ou un video de alguén, non estou relacionando para nada o primero co segundo; por exemplo, neste caso, é evidente que nen o duo de Santiago nen a canción teñen nada que ver coa teima que vai antes, que eu saiba.  Vale. Segundo, teredes observado que   nos videos de You Tube, cando rematan, aparecen unhas fiestras que te remiten a outros videos; boeno, eu fágome responsable, por así decilo, do primeiro, do que poño eu. Se a continuación sae  Miguel Bosé ou algo semellante, sinto. Vos mesmos.

            E xa está. Coidadevos ben, e disfrutade na compaña dos vosos animais domésticos preferidos.

18 de outubro de 2012. Fine and Mellow

O día 8 de decembro de  1957, domingo,  a cadea de televisión CBS emitiu un programa especial adicado o jazz co imaxinativo título “The sound of jazz”, grabado en directo, e que pretendía dar unha perspectiva de diferentes estilos de jazz dirixido ó gran público. A producción do programa reuniu unha cantidade de músicos considerable (32 en total), que abarcaban dende a gran época (en termos de popularidade) do jazz, o swing, coa presenza da orquestra de Count Basie, a música mais ou menos de vangarda, con Thelonius Monk ou Jimmy Giuffre.

Unha das actuacións presentaba a Billie Holiday cunha banda creada prá ocasión baixo o nome de Mal Waldron All Stars, que incluía a Ben Webster, Roy Elridge, Coleman Hawkins, Lester Young, Gerry Mulligan, Vic Dickinson, Doc Cheatham, Milt Hinton e Osie Jonson, ademais do propio Mal Waldron, pianista habitual de Holiday naquela época. A maior parte deles iniciaran a sua carreira a mediados ou finais dos anos 20 nas mellores orquestras da época (Duke Ellington, Fletcher Henderson, o propio Basie…) antes de se converter en líderes das suas propias bandas; sorprende a inclusión de Mulligan, non por ser o único branco no grupo, se non porque pertence a outra xeración posterior, a de postguerra, e normalmente se move nun parámetros distintos do resto de solistas da banda. En todo caso, expor eiquí a carreira de Hawkins, de Webster, de Dickinson, de Elridge, de Mulligan, a sua aportación á linguaxe do jazz e do blues,  superaría con moito as modestas intencións desta páxina.  Hai excelentes sitios en Internet, cantidade de material publicado e moitísimas grabacións nas que podedes afondar no coñocemento destes grandes músicos, e, sobre todo, disfrutar da súa obra.

            A idea é clara: tratabase de reunir arredor de Billie Holiday unha serie de destacadísimos músicos, que se coñecían dende había décadas e  que nos últimos anos non tiñan ocasión de tocar  xuntos en directo. E, sobre todo por parte do crítico e asesor musical do programa Nat Hentoff,  propiciar e documentar o reencontro entre a cantante e o saxofonista Lester Young, cuia relación interrumpírase moitos anos antes por motivos que inda hoxe se descoñecen.

            A Billie Holiday do ano 57 segue sendo unha figura moi popular e atractiva para o público, malia levar mais de dez anos sen ter un éxito de ventas. Graba con regularidade, sobre todo standards e medios tempos, e algunha das suas actuacións son auténticos acontecementos. Pero o consumo de drogas e alcohol, o acoso do FBI, a retirada do permiso para actuar en locais de New York onde sirvan alcohol (o que a obriga a continuos desprazamentos para contratos de, as veces, unha soa noite), e a convivencia con tipos de carácter violento, que a miudo abusan dela físicamente (suxeitos que polo visto exercen una grande atracción sobre a cantante; o seu marido naquel intre era un matón-cobrador da mafia), teñen deteriorado seriamente a sua saude, e a sua voz.

            Nunca foi unha cantante “potente”; é única e irrepetible polo xeito de frasear, polo control (e a veces desprezo) sobre o tempo da canción, pola sua expresividade, pola sua capacidade para “ler” a canción e “contarnola”. Pero agora, cada vez mais, soa extremadamente fraxil e feble. Ten a reputación de non ser “fiable”.

            Pero hoxe (o 8 de de decembro de 1957) semella estar feliz cos “seus chicos”, algúns dos cais, como Ben Webster, foi amante seu moitos anos antes. Acordan interpretar un blues composto por Billie (“Fine and Mellow”, grabado por primera vez no ano 1933, e cuia cara B era “Strange Fruit”), ensaian pola mañá, e vanse comer a casa da cantante, en Harlem, que cociña para todos. O programa está previsto que se emita ás cinco da tarde.

            A gran dúbida é Lester Young. Dubídabase se ía aceptar tomar parte no programa; despois, se ía aparecer no teatro onde se ía grabar; e, mais tarde, se ía ser capaz de tocar. O seu aspecto e atitude alarman a todos: semella moi enfermo e canso, non fala con ninguén, séntase nun curruncho, non sae a comer cos demais.

            Lester e Billie coñécense dende os primeiros anos 30, e durante moito tempo mantiveron unha relación considerada como moi estreita e moi rara. Seica os alcumes que ambos teñen (“Lady Day” e “Prezz”) foron postos polo outro. Lester é o músico preferido da cantante durante os anos 30 e 40, e os dous aparecen en cantidade de grabacións, ben ó nome do pianista Teddy Wilson, ben ó de Billie Holiday and Orchestra, ou ben na banda de Count Basie. Entre as influenzas recoñocidas por Holiday están Bessie Smith, Louis Armstrong, Ma Raney, e o propio Lester Young, en canto o fraseo e o sentido do tempo. Máis aló diso, moitos coñecidos considerannos “noivos” en certo xeito, a pesares de que cada un pola sua banda casa varias veces e ten numerosos amantes (cousa que eles nunca foron, seica). Para os críticos, aficionados e mitónamos do jazz son a parella (musical) perfecta.

            Young é dende sempre unha persoa extravagante: ultrasensible, maniático, fala moitas veces nunha especie de xerga inventada por él mesmo, móvese como a cámara lenta… A sua traumática experiencia no exército durante a II Guerra Mundial (onde pasa un ano nun batallón disciplinario por se lle ter descuberto marihuana na taquilla) convértenno definitivamente nunha figura tráxica. Inda que volta a música, e para moita xente os últimos anos da década dos 40 son a sua mellor época como músico, non volta se-lo mesmo, e xa nos 50 perde a confianza como músico, alterna grandes actuacións con noites nos que non é capaz de tocar unha soa nota, e alcoholizase completamente, deixando prácticamente de se alimentar e de coidar a sua saude.

            Ninguén sabe por qué, a relación, tanto musical como persoal, entre Holiday e Young interrúmpese nalgún intre dos anos 40.

            E agora (xa sabedes, o 8 de decembro de 1957, un domingo que rexistra nevadas espectaculares en New York ), nos estudos da CBS na 9ª Avenida, Billie Holiday e Lester Young voltan a actuar xuntos.

            A Lester, dada a sua extrema debilidade, se lle suxire que permaneza sentado durante a grabación; so se erguerá para executalo seu solo. Young e Holiday non intercambian palabra durante os preparativos da actuación. Ós cámaras se lle da unha única instrucción: que non molesten ós músicos en       ningún intre.  Billie Holiday séntase nun taburete, e os seus chicos colócanse o redor: van tocar para ela. E ela vai cantar para se mesma. Despois dos dous primeros versos, o primeiro solo é de Ben Webster, antiguo saxofonista da orquestra de Ellington, un antiguo seguidor de Hawkins que chegou a desenrolar un son propio e moi característico; seguidamente, Lester Young érguese e fai… boeno, “ese” solo. Di Hentoff: “…Lester se ergeu e tocou o blues mais puro que eu ouvira nunca, e él e Billie Holiday se miraron… Era como se ambos lembraron o que houbera entre eles –fose o que fose. No carto de control todos choramos…” O seguinte solo e o do trombonista de Chicago Dickinson (“son unha puta do jazz” era a sua frase preferida, seica); despois vai Mulligan, que semella estar bastante colocado pero que toca admirablamente. Tócalle o turno a Coleman Hawkins, o home que converteu o saxo nun instrumento solista, e pecha Roy Elridge, o explosivo trompetista eslabón perdido entre Armstrong e Gillespie. E xa está. “Fine and Mellow” remata. Holiday e Young marchan cada un polo seu lado, sen se falar, e non se  voltarán a ver nunca.

            Boeno, aí vai.

           

            E xa está. No intre desta grabación, Billie Holiday tiña cuarenta e dous anos; Lester Young, cuarenta e sete. Young foi de mal en peor; morreu ano e medio despois,  o 15 de marzo de 1959, básicamente de desnutrición e alcoholismo, se ben inda tivo algúnhas grandes actuacións. O último que se lembra del é que vagaba polos pasillos dun hotel, vestido con pixama e co sombreiro posto, abrazado o seu saxo.

            Billie Holiday inda fixo unhas cantas actuacións, e grabou algúns discos, entre eles o controvertido “Lady in Satin” Acudiu ó enterro de Young, onde non se lle permitiu cantar, e afirmou “A seguinte son eu”. Morreu de cirrose hepática  o día 17 de xullo de 1959 nun hospital de New York, non sen antes ser arrestada polo FBI no mesmo leito de morte por posesión de sustancias tóxicas.

             E vou rematando, que bastante chapa que dín por hoxe. O único que temo é que escriba tan mal sobre os temas que trato que vos afaste deles, en vez de interesarvos ou polo menos entretervos un pouco. Se saides, non esquecer o paraugas. Deica logo.

Engadido o día seguinte.

            No libro “Billie Holiday: unha biografía coral” (disponible na Biblioteca Central de Vigo) hai unha frase que alguén dí para definir a voz e o xeito de cantar de Billie que me semella moi oportuna e que onte me esquecín de incluir nesta entrada. Dí mais ou menos “cando Ella Fitzgerald canta “o meu home foise”, enténdese que baixou a por tabaco e que estará de volta nun anaco. Se é Billie Holiday quen canta “o meu home foise”, podes ver o tipo coa maleta baixando pola rúa, e sabes que non voltará máis.”

            Penso que agora queda un pouco mellor.

24 de setembro. Nos ensinamos vida, señor

Boas de novo. Esta entrada ben podía ir a continuación da anterior, xa que leva a mesma data, e, ademais, o poema que recolle o vídeo que vai a continuación foi lido na Festa da CUT do pasado sábado. Pero penso que debe ir así, soa.

Non vou comentar mais nada. Eiquí non caben chistes, nen apreciacións, nen ostias.

Rafeef Ziadah, poeta palestina. “Nos ensinamos vida, señor”, en inglés e con subtítulos en castelán:

  

Unha lembranza moi forte para Miguel da CGT de Pontevedra, que ama e ensina a amar a poesía e a Palestina.

24 de setembro de 2012. ENQUISA: Qué vai votar vostede o vindeiro día 21?

O próximo día 21 botarei unha boa sesta, se me deixan.

Botareille de comer ós gatos.

Botarei unha partida de subastado, se topo con quen.

Botarei unhas moedas , se as teño, a algún músico no  Príncipe ou no arco ese que hai xunto á Catedral, en Santiago, se é que queda algún.

Botarei contas do que debo e do qué me deben.

Botarei a pota, como ven sendo habitual.

Botarei unhas risas, sen motivo.

Botarei en falla a moita xente. Tanta xente.

E botarei un grolo á saúde de esa xente.

E a moza anotou “non sabe/non resposta”

O gato que podedes ver eiquí ó lado é do Cebreiro, ou polo menos alí estaba cando lle tirei a foto. Semella que intentaba mimetizarse (sen moito éxito, todo hai que decilo) co feixe de troncos que agardan o inverno...

E vos deixo cun video con música do cantautor portugues Carlos Clara Gomes, a quen eu (confeso a miña iñorancia) descoñecía ata o pasado sábado, cando tiven ocasión de asistir o seu concerto dentro do “III Festival da Cultura Proletaria” organizado pola CUT no adro da Eirexa de Darbo, en Cangas. Un pouco de orgullo proletario nunca ben mal.

Pois xa está. Coidadevos moito, que veñen tempos duros.

: (

(teño unha amiga que sempre pon cousas coma esa nos correios, pero ten mais graza; saudos e tal)

20 de setembro. De todo, de nada.

Boas. O vran semella non querer deixarnos este ano, pero xa se notan os días. Onte xa era noite as nove, ou por aí. Boeno, é o de todolos anos, pero qué queres, esta época sempre me pon un pouco tristeiro. Inda que, ben mirado, poucas cousas son as que non me dan baixón...

E mira ti que fan cousas para nos ter entretidos. Cando non hai unhas eleccións hai unha eurocopa ou unhas olimpiadas, ou un desfile militar ou un macro festival de rock, ou unha exhibición aérea ou un desfile de moda… pero xa sabes, ún é así e non é doado de animar. Ún dos catro jichos mais tristes que hai no país, segundo o último ranking da Junta de Jalicia.

           Se me queres algo (inda que non se me ocorre qué podería ser), carlosdeteis@terra.es

        (Se me queres algo no sentido de si me tes que dicir algo, non de se me amas ou aprecias un pouco, que ben sei eu que non).

A foto que vai enriba de todo tireina eu o pasado 29 de agosto; a lúa sobre a Ría, dende a praia de Rodeira (onde estabas ti?). A de abaixo representa o meu estado de ánimo con toda exactitude a día de hoxe.

      

       

31 de agosto de 2012. Pagando débedas.My Funny Valentine.

Estamos a piques de rematar agosto, un mes que  resultou tan preguiceiro como cabía supór, e prácticamente non actualicei a cousa esta, pero boeno, como tampouco se trata de un “blog de actualidade” pois tampouco pasa nada. Relax.

Para os fieis e pacentes seguidores deste sitio (algún haberá):  hoxe vos veño cunha entrada que seguramente saberedes apreciar. Ou non. Boeno, case que seguro que non. É igoal.  Vouvos facer partícipes  (como mola empregar algunhas palabras, eh) da miña devoción por unha canción que todavía é quen de emocionarme, dende hai uns vintecinco anos ca escoitei por primera vez (versión Sinatra).

 My Funny Valentine é unha canción composta por Richard Rodgers (música) e Lorenz Hart (letra) no ano 1937, e que forma parte dun musical estreado (seica con grande éxito) nese mesmo ano. Rápidamente converteuse nun dos mais coñecidos standares de jazz, tanto entre os músicos como para o público en xeral. Segundo a Wikipedia (inglés), o tema foi grabado por uns seiscentos músicos, e aparece nuns  mil trescentos albums. Non sei de onde tiraron eses datos.

 Supoño que todos coñoceredes, ou deberíades, unha boa chea de versións do tema, tanto instrumentais como vocais. Entre as primeiras eu quédome coas que fixo  Miles Davis en diferentes épocas e con diferentes formacións; outras destacadas son as de Keith Jarrett,  Bill Evans con Jim Hall, Gerry Mulligan con Chet Baker… Das vocais, as miñas preferidas son as realizadas por Frank Sinatra e por Nina Simone (non podía ser de outro xeito).

Na discografía de Ella Fitzgerald, Tony Bennett, Dianne Reeves, The Supremes… tamén podedes atopar excelentes versións da canción.

No cine, que eu me lembre, Michelle Pfeifer interpretabaa (e de paso me namoraba para sempre) en “Los fabulosos Baker Boys” (película moi recomendable, o meu xuizo, e non só pola memorable escena da actuación de Mrs. Pfeiffer enriba dun piano), e Matt Damon en “El talento de Mr. Ripley”.

A versión máis coñecida do tema é, probablemente,  a vocal de Chet Baker que aparece no album “Chet Baker sings” do ano 56; para moita xente, esta é “a versión”. De feito, hai quen cré que “My Funny Valentine” é de Baker. É unha fermosa interpretación, non hai dúbida, pero para mín está lonxe de estar entre as miñas preferidas.

A que sí está entre as mellores que teño escoitado nos últimos tempos é a que figura no disco homónimo (outra palabra que estaba desexando empregar polo menos unha vez na vida) do Mónica de Nut Trío, (integrado por tres (lóxicamente) grandes músicos en estado de graza, Mónica de Nut, voz e efectos, Paco Dicenta, baixo e arranxos, Virxilio da Silva, guitarra), do ano 2011.

A claridade, sensibilidade, elegancia e proximidade coa que o grupo aborda o tema é desarmante. Inda que feita con moito respeto polo patrón orixinal da canción, non se trata dunha simple exhibición técnica (que tamén), se non que se convirte nun vehículo expresivo de primeira orde para os tres músicos, que abrangue unha ampla gama de sensacións, dende a nostalxia,  a serenidade, a resiñación… A voz de Mónica é cálida, emocionada e emocionante, moderadamente dramática en ocasións. O traballo de Virxilio é discreto, cheo de matices, envolvente. Dicenta aporta un fondo sonoro impresionante… Unha grabación madura, redonda, que deixa unha sensación doce e salgada.

Boeno, vou ir parando.

Mais que nada, porque podedes entrar na páxina  www.monicadenut.com, e baixaros o disco de gratis, que ademais de “My Funny Valentine” inclue seis ou sete xoias de primeiro nivel, ademais de ver a cantidade de proxectos e iniciativas nas que está inmersa a cantante/actriz/perfomer/etc. de San Miguel de Oia, agora residente na capital. Boeno, eu baixei o disco e despois fun mercalo o bar “A Galería”, sabedes, na Ronda de Don Bosco.

E xa está. Remata a canción, e nós seguimos co noso, xa xabedes, encendemos un ducados, tomamos un café, comprobamos se chove, facemos unha chamada. Seguimos co noso, coma sempre facemos. Pero durante sete ou oito minutos o tempo se parou, ou xogou o noso favor, e o que chamamos vida é un pouco mellor, é un pouco pior, doe un pouco mais. E iso é moito.

Agora debería releer e correxir todo o anterior, pero mira, non o vou facer. Hoxe non.

A fotografía corresponde a actuación de Mónica de Nut na Praza da Constitución de Vigo a finais de xullo, fíxenna eu e a mín góstame.

E vos deixo un video de you tube que recolle a interpretación da canción que nos ocupa feita por Mónica e Virxilio da Silva nun local de Compos hai nada (se hai algún lector que chegara ata aquí e lle goste a guitarra de jazz –bastante improbable- disfrutara sen dúbida de todo o que fai Virxilio durante esta interpretación).

Pois nada, nos vemos nos bares ou nos piquetes, dependendo.