18 de xaneiro de 2013. Strange Fruit, unha amarga colleita

O día 7 de agosto de 1930 Thomas Shipp e Abram Smith, dous homes negros, foron linchados en  Marion, Indiana. Foran detidos o día anterior, acusados do roubo e asesinato dun traballador branco, e da violación da novia deste.  Unha multitude asaltou a cela onde estaban confinados, golpeunos, arrastráronnos pola rúa e pendurounos dunha árbore. A Smith, previamente,  lle romperan os brazos porque  facía violentos esforzos pra se liberar. Oficiais de policía colaboraron co grupo de linchamento.

Un fotógrafo de estudo local, Lawrence Beitler, obtivo polo menos unha fotografía do suceso. Logo pasou dez días cosas suas noites facendo miles de copias, que vendeu con moito éxito ó prezo de 50 centavos cada unha. É a foto que segue a continuación.

(Nada do relatado mais arriba é especialmente raro. O linchamento no Sur de Estados Unidos foi unha práctica relativamente habitual ata a decada dos 50 do século XX. A toma de fotografías deses acontecementos tamén era corrente. Moitas delas se conservan, e, na maioría, sorprende ver un orgulloso grupo de ciudadans, nenos, as veces axentes da orde, posando xunto ós corpos dos asasiñados, que moitas veces foran queimados vivos antes de ser pendurados dunha árbore ou poste. Estas postais a miudo lembran festas populares misturada con  fotos de cacerías de elefantes ou leóns.)

Abel Meeropol (que tamén asinaba como Lewis Allan),  poeta, profesor, autor de cancións, marxista (seica afiliado o Partido Comunista dos EEUU), branco,  xudeu, residente no Bronx,  viu a fotografía, e, segundo as suas palabras, quedou abraiado e obsesionado durante varios días. Decidiu escribir un poema, ó que titulou “Bitter Fruit”,  que foi publicado nun periódio sindicalista e nun voceiro marxista no ano 1937 (nalgures nesta páxina, unha traducción ó castelán feita por Carlos Alvarado). Posteriormente púxolle música; a canción, xa co titulo “Strange Fruit”  foi interpretada polo propio Meeropol, a sua dona e a cantante Laura Duncan no área de New York, acadando unha certa notoriedade como “canción protesta” en ambentes de esquerdas e no movimento polos dereitos civís. De feito, a expresión “Strange Fruit” fíxose equivalente a “linchamento”.

No ano 1939, Billie Holiday coñeceu a canción, probablemente a través do propietario do Café Society, primeiro clube de New York “integrado”, e decidiu incluila no seu repertorio. A cantante recoñoceu que lle infundía certo temor interpretala, pero que o faría en lembranza do seu pai, que morrera dous anos antes de neumonía en Dallas porque ningún hospital admitiu un home negro (“O meu pai non o matou a neumonía, matouno Dallas”, dixo). Cantouna por primeira vez no Society, e ese mesmo ano grabouna pró selo Commodore, xa que Columbia, a discográfica na que traballaba habitualmente, negouse a rexistrala por non  disgustar ós seus distribuidores no Sur.

Daquela Billie Holiday xa era unha cantante moi recoñecida, con cifras de ventas moi altas,  pero coa  grabación de  1939 de Strange Fuit chegou a vender  un millón de discos só no primeiro ano. De feito, a canción converteuse nunha sorte de emblema da cantante. Voltou a grabala en 1941.

Polo habitual, era a canción coa que pechaba ás suas actuacións, e tiña unha posta en escea particular: durante a sua interpretación non se atendía ós clientes, apagábanse todas as luces non sendo unha sobre a  cantante, que se mantiña inmóvil e cos ollos pechados durante a introducción do tema. Cando remataba a canción, Billie Holiday saía do círculo de luz e o escenario quedaba a escuras.

Holiday actuou raramente no Sur dos Estados Unidos, e nesas poucas actuacións case que nunca interpretou Strange Fruit. Nunha ocasión, en Mobile, Alabama, tivo que abandoar precipitadamente o esceario ante a irritación dun público moi contrariado  coa canción.

Billie Holiday sempre mantivo que foi a sua interpretación da canción que nos ocupa a que desencadeu a persecución co FBI e outros corpos de seguridade norteamericanos mantiveron contra dela ata o final dos seus días.

A canción tivo algunhas outras versións notables (de Nina Simone, Bernardette Seacrest, Jeff Buckley, Marcus Miller, Josh White, Siouxsie and the Banshees (¿)...), pero ó meu entender, nengunha delas iguala á de Billie Holiday, quen, como en moitos outros temas, a pesares de non ter composto nen a letra nen a música, fai unha auténtica e irrepetible creación.

Nunca ouvín esta canción en directo, por certo. 
Vía YouTube, unha interpretación de Billie Holiday moi tardía (1959):

   

Extraño fruto

Árboles sureños cargan extraños frutos,
Sangre en las hojas, y sangre en la raíz,
Cuerpos negros se balancean a la brisa sureña
Extraños frutos penden de los tuliperos.

Escena pastoral del galante sur,
Los ojos saltones y la boca retorcida,
Perfume de magnolias, dulce y fresco,
Y el repentino olor de carne quemada.

Aquí está el fruto (que alardea coraje) para que arranquen los cuervos,
Para que la lluvia tome, para que el viento chupe,
Para que el sol descomponga, para que los árboles suelten,
Esta es una extraña y amarga cosecha.
(Traducción de Carlos Alvarado; su blog: con tinta de amapolas.com)
(A partitura que encabeza, tireina do blog elmundano.wordpress.com)

E imos rematando por hoxe. Se queredes algo, pois no correo (carlosdeteis@terra.es). Saude, non esquecer o paraugas, e ata pronto. (Me da a sensacion de que se me está esquecendo algo, pero non sei que... en fin)